عقبماندگي و توسعه در ايران
تقي آزاد ارمكي
تقي آزاد ارمكي
زبان مقاله : فارسی |
تعداد صفحات مقاله : 22 صفحه |
نوع مقاله : مقاله شفاهی |
ISC کد مقاله در : ISC975_216167
چکیده
توسعه يافتگي با توسعه نيافتگي و عقب ماندگي در نزد بسياري از صاحب نظران توسعه اي در ايران همراه هم و تا حدودي به جاي هم مورد استفاده قرار گرفته است. اين اختلاط مفهومي و معنايي زمينه بدفهمي هاي عمده اي در مورد جريان توسعه در ايران شده است. به طور خاص، در مقابل اين سوال که آيا جامعه ايراني در مسير توسعه قرار دارد؟ بحث از توسعه نيافتگي و عقب ماندگي برجسته شده است. اگر تمرکز دقيقي بر سوال اشاره شده صورت مي گرفت شناخت زمينه ها و فرايند برنامه و انديشه توسعه در ايران اصل قرار مي گرفت. در حالي که با اين اختلاط معنايي و مفهومي، سخن از زمينه ها و فرايند توسعه نيافتگي و عقب ماندگي شده است. اکثر صاحب نظران اين عرصه به عقب ماندگي و توسعه نيافتگي تا توسعه متمرکز شده و ايران را در نهايت جامعه اي عقب مانده و توسعه نيافته يافته اند. در اين مسير عده اي هم با تمرکز بر بعضي از کارهاي صورت گرفته در عصر پهلوي اول يا دوم سخن از توسعه وارونه در سايه مفهوم مدرنيته وارونه گفته اند. اين گروه اشاره کرده اند درست است که تلاش هايي در ايران براي توسعه صورت گرفته است، ولي با توجه به ظهور موانعي چون روشنفکري ديني، مقاومتهاي توده اي، جنبش هاي اجتماعي، و در نهايت انقلاب اسلامي، مسير حرکت توسعه تغيير کرده و توسعه وارونه تا بهبود شرايط ظهور کرده است. در اين مقاله سعي شده است تا ضمن معرفي زمينه ها و بستر ظهور جريان انديشه اي که به جاي شناخت توسعه به عنوان فرايند و عمل بر عقب ماندگي و توسعه نيافتگي تاکيد کرده اند، به ابعاد اين پديده تحت عنوان پارادايم عقب ماندگي اشاره گردد. با تمرکز بر پارادايم عقب ماندگي در ايران، امکان تحليل مسيرهاي انديشه اي و فکري ضد توسعه اي فراهم شده و در ضمن زمينه ها و عوامل دست يابي به توسعه اي بومي بدست خواهد آمد. اين پارادايم ما را در تمايز بين توهم گرايي انديشه اي در حوزه توسعه و عمل توسعه اي به واسطه کنشگراني چون بوروکراتها و تکنوکراتها همراه با سياستمداران و صاحبان انديشه راهنمايي مي کند. زيرا فرق و فاصله بسياري است بين آنچه که مردم و نيروهاي اجتماعي درگير در مسير توسعه انجام مي دهند با آنچه که مدعيان انديشه توسعه اي که دچار توهم شده اند، وجود دارد. هر چه که اين تفاوت و تمايز روشن تر بازگو شود، شرايط دست يابي به الگويي مرتبط در حوزه عمل و انديشه در جامعه ايراني و به طور خاص در حوزه توسعه فراهم خواهد شد. در ارائه الگوي ايراني اسلامي توسعه اي در ايران الزام هاي متعددي وجود دارد که در متن مقاله به آنها پرداخته شده است. يکي از اصلي ترين الزامها اجتناب از طرح آرمانگرايي و در مقابل تاکيد و تمرکز بر داشته هاست. در اين مسير به جاي تاکيد بر سوال «چه بايد کرد؟» بر سوال «چه نبايد کرد؟» تاکيد خواهد شد. زيرا سوال اول ما را به سوي آرمانگرايي جديدي در توسعه سوق مي دهد که همراه با افزايش انتظارات و آرزوها تا فهم واقعيت هاي پيراموني و تواناسازي در بهره گيري بهتر از شرايط است. در اين مسير، به لحاظ مفهومي و نظري، توسعه بومي و تجربه توسعه به جاي توسعه بيروني و عقب ماندگي اصل خواهد شد و به لحاظ عملي هم به جاي محوريت بخشيدن به برنامه هاي متمرکز دولتي بر مشارکت مردمي و توسعه مردم مدار تاکيد خواهد شد.کليدواژه ها
توسعه نيافتگي-عقب ماندگي-تجربه و برنامه توسعه-توهم توسعهاي-توسعه مردممدارنحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:آزاد ارمكي , تقي , 1393 , عقبماندگي و توسعه در ايران , واکاوی مفاهیم و نظریه های رایج توسعه و تجربیات ایران و جهان : به سوی نظریه اسلامی ایرانی پیشرفت
انتشار دهنده
محل انتشار : واکاوی مفاهیم و نظریه های رایج توسعه و تجربیات ایران و جهان : به سوی نظریه اسلامی ایرانی پیشرفتمشخصات برگزارکننده همایش : مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
تعداد مقالات : 135
کد اختصاصی :
۹۳۱۵۱-۱۰۴۰۱
a>
دیگر مقالات این رویداد
© کلیه حقوق متعلق به موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) می باشد.